Coronavasten

Vorige week zondag was dan eindelijk de ramadan voorbij. Nu is dat altijd een speciale periode en het Suikerfeest wordt dan ook uitvoerig en uitbundig gevierd. Maar dat was dit keer wel anders. Het viel midden in de coronatijd en was voor alle moslims een vreemde gewaarwording. Geen gezamelijke iftars, alle moskeeën dicht, waardoor je ook niet samen kan bidden. Hierdoor viel een deel van de glans van de ramadan weg. Het is gewoon veel ongezelliger als je thuis (noodgedwongen) het vasten moet verbreken. Ook hier kan je dat enigszins verzachten door gebruik te maken van videobellen, om het gevoel van samen zijn te benaderen, maar het blijft een slap aftreksel. Ook het vieren van het Suikerfeest moest nu veel geplander gebeuren dan andere jaren. Geen spontane bezoekjes, maar eerst bellen of mensen wel bezoek willen en zo ja welk tijdstip dan het beste uitkomt. En alles op anderhalve meter afstand natuurlijk. Dus nog steeds geen omhelzingen en knuffels.

Voor mij was het vooral een bijzondere ramadan, omdat ik meer dan tien jaar geleden voor het laatst heb meegedaan. Ik ben van huis uit islamitisch opgevoed en de regels en gewoontes van de islam werden met de paplepel meegegeven. Ik ging al vrij jong wekelijks naar de moskee om Arabisch en uit de Koran te leren lezen. En ik ging dus ook meedoen met het vasten, dat hoorde er gewoon bij als je een jaar of twaalf was.

Aan het einde van mijn tienerjaren begon ik steeds meer vragen en twijfels te krijgen over het geloof in het algemeen. Het werd steeds meer een last en het voelde als dwang om met de rituelen en gewoontes te blijven meedoen. Voeg daar aan toe, dat ik rond die tijd voor het eerst depressieve periodes begon te krijgen, waardoor het al lastiger werd om dagelijks te blijven functioneren. Wekelijks een paar keer naar een meestal erg volle moskee gaan is geen pretje als je zo slecht in je vel zit. Al dat geluid en al die prikkels waren doodvermoeiend. En het werd na verloop van tijd zelfs beangstigend, want ik werd er ook best achterdochtig en bang van. Al die indrukken en gesprekken, nog los van de preken en religieuze verhalen, die ook van alles bij me los maakten.

Toch had ik er veel moeite mee om het los te laten. Ik bleef (te) lang nog gewoon naar de moskee gaan alsof er niet zoveel aan de hand was. Deels omdat ik hoopte, dat ik me toch beter zou gaan voelen als ik maar zou blijven bidden en religieus bezig was. En deels omdat ik dacht dat ik gewoon geen andere keuze had. Ik was nu eenmaal islamitisch opgevoed en dat hoorde gewoon bij mij, punt. Maar de twijfels bleven en deze groeiden eigenlijk alleen maar. Omdat ik me schaamde voor hoe en wat ik dacht, durfde ik het niet te bespreken, met niemand niet. Net als met zoveel andere dingen, was ook dit een onderwerp waar ik slapeloze nachten van kreeg.  Het ging, en niet alleen hierdoor, steeds slechter met me.

Het was denk ik na mijn eerste opname, toen ik medicijnen kreeg waar ik ondanks de hardnekkige bijwerkingen baat bij had, dat ik heel voorzichtig bij mijn vader aftastte wat hij ervan zou vinden als ik dat jaar de ramadan zou overslaan. Ik wist, dat mensen die ziek zijn en medicijnen slikken niet hoeven te vasten. En los daarvan waren de religieuze twijfels inmiddels zo groot, dat ik ook het nut er niet van inzag. Het voelde alsof ik mijn medicijngebruik als smoes gebruikte om de ramadan over te mogen slaan, terwijl het gewoon een geldige en legitieme reden is. Na wat wat gemor van mijn vader (´ben je wel echt ziek dan?¨, ¨die medicijnen kan je toch ook na zonsondergang slikken?¨), heb ik besloten dat ik het erbij zou laten dat jaar. Geen ramadan en ook geen moskeebezoek meer. Gek eigenlijk, dat de groepsdruk en familiedruk zo ver ging, dat ik bereid was mijn eigen gezondheid op het spel te zetten. Maar daar hield het niet op. Want het jaar daarop was weer de vraag: wel of niet vasten. Ik heb er toen nog minder woorden aan vuil gemaakt, want het was wel duidelijk, dat ik aan het begin van mijn herstel de medicijnen en behandelingen hard nodig had. Het was al lastig en ingewikkeld genoeg. De druk en stress die het met zich meebracht om de verschillende islamitische regels en gewoontes na te volgen wilde  ik er toen niet bij hebben.

Nu, meer dan tien jaar later heb ik nog steeds veel twijfels over de zin, nut en noodzaak van religie, maar meedoen met de ramadan vond ik wel prettig. Ik benaderde het gewoon als een lange en intensieve periode van intermittent fasting. Zo was ik gezond en hip bezig. En vooruit, ook een beetje spiritueel en religieus. Met alle coronaperikelen zal dit toch een maand zijn, die ik niet zo snel zal vergeten.

Saïd