Barbara Cornelissen van het Haags Steunsysteem en Nienke Dijkstra (Dijkstra Communicatiekracht) hebben daarom de handen ineengeslagen en op donderdag 31 januari het symposium Armoede & participatie georganiseerd. Sprekers waren: dr. Tamara Madern, lector Schuldpreventie en vroeg signalering aan de Hogeschool Utrecht; Rutger Schoenmakers, beleidsmedewerker Armoede en schuldhulpverlening van de Gemeente Den Haag en psychiater Anke Spuijbroek van GGZ team Moerwijk (Parnassia). De leden van Onzichtbaar Den Haag: Carolijn, Dennis, Gert, Wim en Joost vertelden hun rauwe en indrukwekkende ervaringsverhalen met armoede en schuldhulpverlening.

Schaamte en schroom

In 2015 had één op de vijf huishoudens financiële problemen en last van schuldenproblematiek. In Den Haag leeft op dit moment 22 procent van de kinderen in armoede. Mensen met een bijstandsuitkering, een andere uitkering, maar ook zelfstandigen zijn kwetsbaar. Een groeiende groep van de mensen met schulden is niet bekend bij de schuldhulpverlening. Door schaamte en schroom duurt het soms jaren voordat mensen met financiële problemen bij de hulpverlening aan de bel trekken. Terwijl vroegtijdig contact veel ellende kan voorkomen.

Computer een basisbehoefte

Maar wanneer leeft iemand in armoede? Iemand is arm als hij of zij gedurende langere tijd niet de middelen heeft om te kunnen beschikken over de goederen en voorzieningen die in zijn samenleving noodzakelijk zijn. In een land in Afrika leef je in armoede als je geen eten hebt, in Nederland behoort ook de aanschaf van bijvoorbeeld een computer tot de basisbehoeften.

Korte termijn

Door problematische schulden verandert iemands gedrag. Hij of zij verliest de regie over zijn/haar leven. In het begin zijn mensen zeer bereid om actie te ondernemen, maar vaak ongestructureerd. De motivatie om het op te lossen is er wel, maar ze zijn gedwongen om andere keuzes te maken. Mensen met problematische schulden leven in voortdurende stress en angst en nemen beslissingen voor de korte termijn die voor de lange termijn niet altijd het verstandigst zijn. Uiteindelijk ontstaat apathie. Dr. Tamara Madern pleitte daarom onder meer voor het ontwikkelen van stress-sensitieve hulpverlening.

Empathie

Schuldhulpverlening is meer dan het regelen van schulden alleen. Schuldenlab070.nl, dat in 2016 in Den Haag is opgericht, is een samenwerkingsverband van de gemeente met diverse schuldeisers zoals het energiebedrijf en de zorgverzekering. Het doet naast sociaal juridische dienstverlening nog vele andere zaken. Zo houdt het zich bezig met educatie, preventie en financiële producten. Er is onder meer een helpdesk geldzaken, voorlichting op scholen en budgetbeheer. Gelukkig komt in de schuldhulpverlening steeds meer het besef dat gastvrijheid en empathie belangrijk zijn bij de hulpverlening.

Proeftuin

Anke Spuibroek vertelde over de proeftuin; een geïntegreerd aanbod van vroegtijdig signaleren, diagnostiek, toeleiding, behandeling, zorg en ondersteuning.  Er wordt door de gemeente extra fte gefinancierd om hulpverleners breed te laten werken op meerdere levensfacetten (dus niet alleen ziektebeeld maar ook op wonen, dagbesteding, werken, leren, financiën, vrije tijdsbesteding en de sociale en familie relaties). Honderdvijftig burgers/ patiënten hebben ondersteuning gekregen die niet valt onder de zorgverzekeringswet en die vaak te maken heeft met problemen op het gebied van armoede, schulden, arbeid, participatie en huisvesting.

Leden van het zogenoemde FACT-team (GGZ-team Moerwijk), brachten verschillende casussen naar voren. Bij het voorleggen van die casuïstiek werden al gelijk bruikbare opties genoemd. Deze casuïstiek wordt meegenomen naar de Werktafel van het Haags Steunsysteem.

Foto: Lege leren portemonnee met vlag Marco Verch onder Creative Commons 2.0